1 Εκτίμηση της σημασίας της σχολικής κουλτούρας

„Ό,τι μας αγγίζει μας μεταμορφώνει“

Carl Gustav Jung

Όταν ένας μαθητής γίνει 18 ετών, έχει περάσει από 11.500 έως 17.000 ώρες στο σχολείο. Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι η κουλτούρα που υπάρχει στο αντίστοιχο σχολείο επηρεάζει την ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών του - συνειδητά ή ασυνείδητα. Έτσι συμβαίνει και με τις αξίες τους.

 Οι αξίες δίνουν στη ζωή μας σταθερότητα, προσανατολισμό και νόημα. Σύμφωνα με την ιδέα του European Heart Project, το επίπεδο των αξιών παίζει ρόλο όταν πρόκειται για την ανάπτυξη μιας στρατηγικής.

Εικόνα 1: Πώς οι αξίες επηρεάζουν την επιλεγμένη στρατηγική (Susanne Linde, 2023)

Έτσι, εάν το σχολείο θέλει να βοηθήσει τους μαθητές του να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες, είναι σημαντικό να σκεφτεί τις αξίες που τους μεταφέρονται, άμεσα ή έμμεσα.

Μόλις μπείτε σε ένα σχολικό κτίριο, υπάρχουν ορατά σημάδια του τι είναι σημαντικό για αυτήν την κοινότητα, σε τι γεγονότα και συμπεριφορές δίνεται ιδιαίτερη αξία, είτε πρόκειται για τρόπαια για αθλητικές νίκες είτε για πιστοποιητικά συμμετοχής στα κοινά. Μέσα στο σχολείο αυτή η στάση εκφράζεται και ως σχολική κουλτούρα μέσα από ειδικές εκδηλώσεις, εορταστικές ημέρες ή μέσω της γλώσσας. Με μια πιο προσεκτική παρατήρηση, μπορεί επίσης να φανεί πόση σημασία αποδίδεται στη δημοκρατική συνεργασία, στη μεταχείριση με σεβασμό όλων και στη συμμετοχή στη σχολική ζωή για όλους.

Η συναίνεση σχετικά με τις σχολικές αξίες, μια σχολική κουλτούρα που εκτιμάται, οι ευκαιρίες συμμετοχής και η επίγνωση των εκπαιδευτικών για το πρότυπό τους επηρεάζουν θετικά τις αξίες της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Schubarth et al., 2017). Στον ζωτικό χώρο του σχολείου, αποκτώνται οι κανόνες της συμβίωσης σε μια μεγαλύτερη ομάδα και εκπληρώνεται επίσης η ανάγκη για κοινωνικό ανήκειν. Η οργάνωση της εργασίας, η πρακτική σε δημοκρατικές διαδικασίες, η κοινή ευθύνη και οι διαδικασίες διαπραγμάτευσης σε κοινωνικά πλαίσια λαμβάνονται υπόψη σε αυτό το πλαίσιο, όπως και οι βασικές ανάγκες για ασφάλεια, σχέσεις, αναγνώριση και αυτοεκπλήρωση. Επομένως, η συμβίωση στο σχολείο πρέπει να σχεδιαστεί συνειδητά ως πεδίο εμπειρίας και κοινοτικό καθήκον.

Πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχουν ευκαιρίες για συναισθηματική μάθηση στα σχολεία μας για τους νέους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα συναισθήματα επηρεάζουν έντονα τόσο τη δράση όσο και τη σκέψη. Αυτό μπορεί να τους διδάξει και άλλες αξίες εκτός από την απόδοση, όπως συνεργασία ή δέσμευση με άλλους ανθρώπους.